انقلاب زیستی و دستاوردهای بیوتکنولوژی

“انقلاب زیستی” که ناشی از پیشرفت علوم زیستی مولکولی و بیوتکنولوژی بود، از “انقلاب سبز” پیشی گرفت. در اوایل دهه 1960 ، مطالعات نورمن بورلاگ که برنده جایزه نوبل شد، با استفاده از تکنیکهای تلاقی بر اساس ژنتیک کلاسیک، برای اولین بار راهحلی برای مقابله با گرسنگی در کشورهای آمریکای لاتین، آسیا و آفریقا ارائه داد. یکی از نتایج مطالعات بورلاگ و همعصرانش، تغییر در برداشت هیبریدهای جدید گندم در کشورهای هند و چین بود، اگرچه تأثیر نسبتاً کمی در کشاورزی در مناطق معتدل داشت. تردیدی وجود ندارد که دستکاری ژنتیکی درهای جدیدتری را در این زمینه باز میکند و باعث تغییر چشمگیر کشاورزی در سراسر جهان میشود. با توجه به پیشرفتهای بیوتکنولوژی در سالهای اخیر، میتوان بر اساس تحقیقاتی که هم اکنون در حال انجام است، تعداد پیشرفتهای احتمالی را در سالهای آینده برآورد کرد .
گوجه فرنگی Flavr Savr اولین گوجه فرنگی تراریختهای بود که در بهار سال 1994 توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که به اندازه گوجه فرنگیهای معمولی ایمن است. این گوجه فرنگی طوری مهندسی شده است که دیرتر فاسد میشود و ماندگاری بیشتری دارد. این اولین باری بود که FDA مواد غذایی تولیدشده توسط روشهای بیوتکنولوژی را ارزیابی میکرد.
کشت بافت گیاهی در مقیاس صنعتی فرصتهای بسیار خوبی به همراه دارد. این امر ممکن است به زودی نیاز به پرورش یک گیاه کامل برای تولید کالاهای ارزشمند مانند رنگها، طعم دهندهها، داروها و مواد شیمیایی را از بین ببرد. تکنیکهای شبیه سازی و کشت بافت گیاهی میتواند راهی برای مقابله با برخی از مشکلات جنگل کاری در مناطق نیمهبیابانی باشد. نهالهایی که از سلولهای درختان بالغ رشد کردهاند میتوانند سرعت این روند را بسیار بالا ببرند. در تابستان 1987 ، یک تیم بلژیکی گروهی از ژنها را برای مقاومت در برابر حشرات و مقاومت در برابر علفکشهای پرکاربرد در گیاهان زراعی معرفی کرد. این ترکیب از ژنهای سودمند، دوره جدیدی را در حفاظت از گیاهان به وجود آورد. این محصول را میتوان با دوزهای مؤثرتری از علف کشها با خیال راحت استفاده کرد و همچنین این گیاهان به گونهای مهندسی شده است تا در معرض آسیب حشرات نباشد . گاوداریها نیز از پیشرفتهای بیوتکنولوژی بهره میبرند. سوماتوتروپین گاو )هورمون رشد( تولید شیر را بدون افزایش در هزینه های خوراک افزایش میدهد. روشهای تکثیر جنین به این معنی است که گاوها نسبت به گذشته، گوساله بیشتری به دنیا میآورند و روشهای انتقال جنین، گاوهایی با کیفیت متوسط را قادر میسازد تا از ذخایر با کیفیت خوب استفاده کنند. این یک پیشرفت بالقوه مهم برای کشورهایی است که پیشرفت کشاورزی در آن مناطق کمتر است. به نظر میرسد دستکاری ژنتیکی موجودات دیگر، مانند گوسفند نیز عملی باشد. بر روی فاکتورهای جدید رشد طیور نیز مطالعاتی در حال انجام است.
نتیجه این فعالیت ها بهبود در بافت، کیفیت، تنوع و در دسترس بودن محصولات سنتی مزرعهای و همچنین ظهور منابع غذایی تازه مهندسیشده خواهد بود. چنین غذاهای مهندسی شدهای مورد استقبال عموم قرار میگیرند و بازارهای جدیدی را در کشورهای پیشرفته پیدا میکنند. با وجود دستاوردهای قابل قبول در این بازار، باید با عواقب اقتصادی تولید بیش از حد این محصولات در مناطق خاص نیز روبرو شد. برای افرادی که درگیر سیاستهای کشاورزی هستند، ضروری است که از سرعت بیوتکنولوژی مدرن مطلع شوند. با وجود اینکه محصولات کشاورزی سنتی قیمت کمتری دارند اما منافع کوتاه مدتی را برای مصرفکنندگان به همراه دارند بنابراین باید تاثیر کشاورزی مدرن و منافع طولانیمدت آن برای مصرفکنندگان مورد ارزیابی قرار بگیرد.
در زمینه پزشکی، تلاشهای قابل توجهی برای تولید واکسن علیه بیماریهای کشنده مانند ایدز انجام شده است. از آنتیبادیهای مونوکلونال برای تقویت قدرت دفاعی بدن و هدایت داروهای ضدسرطان به نقاط مورد نظر استفاده میشود. این فناوری همچنین ممکن است با تولید آنتی بادیهای خاص مرتبط با انگلها، به ریشهکن شدن بیماریهای انگلی در انسان و حیوانات کمک کند. سنتز داروها، هورمونها و محصولات بهداشتی حیوانات، همراه با مکانیسمهای انتقال دارو، همه به سرعت در حال پیشرفت هستند. جایگزینی آنزیم و جایگزینی ژن از دیگر مواردی است که پیشبینی میشود. در دهه آینده شاهد پیشرفتهای چشمگیری در زمینه پزشکی، کشاورزی و بهداشت خواهیم بود که به طور مستقیم به بیوتکنولوژی مربوط میشود. با این حال، تأثیر فناوری جدید فقط به صنایع مبتنی بر زیست شناسی محدود نمیشود. میکروبهای مهندسیشده ممکن است برای استخراج نفت و فلزات ارزشمند از ضایعات نیز مورد استفاده قرار گیرند. اگرچه بیشتر شرکتهای فناوری زیستی اساساً در آمریکای شمالی و اروپا مستقر هستند، اما در فعالیتهای مرتبط با بیوتکنولوژی در سنگاپور، استرالیا، چین و هند نیز رشد چشمگیری مشاهده میشود.