ژن گزارشگر چیست
مولکول های گزارشگر نقش مهمی در تحقیقات کاربردی و پایه دارند. از آن ها برای موارد زیر استفاد می شود:
1) آنالیز سیتوشیمیایی سلول و رنگ آمیزی بافت
2) جداسازی سلول های مختلف از هم
3) برای تجسم سازی برخوردها مثل آنتی بادی، گیرنده ، DNA
4) در بسیاری از روش ها در مهندسی ژنتیک استفاده می شود (برای کلونینگ یا بررسی پروموتور)
به طور معمول از ایزوتوپ های رادیواکتیو، ، فلوئوروفورس و آنزیم ها به عنوان اتم ها و مولکول های گزارشگر استفاده می شود. برای گزارش اتصالات به پروتیئن یا DNA از بیوتین-استرپتاویدین و سیستم های دیگوکسیژنین (digoxigenin) اغلب استفاده می شود. در مهندسی ژنتیک از ژن کد کننده بتاگلاکتوزیداز، لوسیفراز، GFP استفاده می شود.
یکی از مارکرهای ژنتیکی مفید GFP می باشد، که ژن آن از عروس دریایی کلون می شود. بدون اضافه کردن سوبسترایی GFP رنگ فلورسانس قوی از خود نشان می دهد. از ژن GFP برای نشان دادن عملکرد پروموتور، بیان ژن، تنظیم بیان ژن استفاده می شود. ژن لوسیفراز از کرم شب تاب و فتوباکتری ها کلون میشود که برای اهداف مشابه GFP استفاده می شود اما نیاز به اضافه کردن سوبسترا دارد تا بیان پروتیئن قابل مشاهده باشد.
ژن گزارشگر GFP
یک بچه خوک (سمت چپ) که در زیر نور آبی مشاهده می شود و برای بیان پروتیین فلورسانس سبز، مهندسی ژنتیک روی آن انجام شده است. دو تا بچه خوک کنترل در سمت راست عکس نشان داده شده است.
پروتئین فلورسنت سبز می تواند به عنوان برچسبی برای تعیین محل پروتیین استفاده شود. در این مثال، ژن کدکننده ی Pho2 یک پروتیین اتصالی به DNA مخمر Saccharomyces cerevisiaeبا ژن کد کننده ی GFP فیوز شده و به وسیله میکروسکوپ فلورسانس عکس برداری شد. زن نوترکیب به درون سلول های مخمر در حال جوانه زدن منتقل گردید.
Trasformation markers. Transgenic medlfy make carrying two fluorescent markers for visualizing transformation success and potentially enhanced marking during the monitoring process in a SIT program. A green fluorescent body marker are shown.
لوسیفراز چیست
ژن گزارشگر لوسیفراز
ژن گزارشگر دیگری که استفاده ی وسیعی دارد ژن کد کننده ی لوسیفراز است. این آنزیم سبب ایجاد لومینسانت در سلول بیان کننده می شود.کلنی های حاوی این سیستم گزارشگر می توانند روی پلیت آگار به واسطه ی لومنیسانس در میان انبوهی از کلنی های دیگر ، شناسایی شوند. با این حال بیان لوسیفراز به بیش از یک ژن بستگی دارد، چون چندین فاکتور فرعی نیز مورد نیاز است.
در مقابل، پروتیین فلورسانت سبز GFP نیازمند هیچ فاکتور فرعی نیست و استفاده ی گسترده ای به عنوان گزارشگر دارد. اگرچه ژن GFP در اصل از عروس دریایی Aequorea victoria کلون شده است، اما پروتیین GFP می تواند در بیشتر سلول ها بیان شود. این پروتیین پایدار است و سبب آشفتگی محدود در متابولیسم سلول میزبان می شود. بیان GFP نشان گر بیان ژن کلون شده نیز خواهد بود.
ژن گزارشگر بتاگلاکتوزیداز
ویژگی عمده ی ژن گزارشگر این است که، پروتئینی را کد می کند که به آسانی قابل شناسیایی و سنجش است. ژن های گزارشگر برای اهداف متنوعی استفاده می شوند. آن ها می توانند برای گزارش وجود یا عدم وجود عنصر ژنتیکی مخصوصی مثل پلاسمید یا DNAی وارد شده درون حامل استفاده شوند. آن ها همچنین می توانند با سایر ژن ها ها ترکیب شوند، به طوری که بیان ژن مطالعه گردد.
اولین ژنی که به طور گسترده به عنوان گزارشگر استفاده شد ژن lacZ بود، ژنی که آنزیم B-گالاکتوزیداز را کد می کند. سلول های بیان کننده B-گالاکتوزیداز می توانند به آسانی به وسیله رنگشان روی پلیت حاوی معرف شناسایی شوند، پلیتی که محتوی سوبسترای مصنوعی Xgal است و توسط B-گالاکتوزیداز شکسته می شود تا رنگ آبی حاصل شود.
دسته بندی سریع لاروهای پشه با ژن های گزارشگر
امروزه پیشنهادهایی برای استفاده از پشه ترانسژنیک برای کنترل بیماری های عفونی منتقله از از جمله تب مالاریا و تب دانگ داده شده است. برای این کار ما نیاز به جمعیت بزرگی از پشه ها با جنسیت و ژنوتیپ مشخص داریم. یک روش پربازده (High Throughout) استفاده از ژن های گزارشگر مانند GFP بهمراه ژن موردنظری می باشد که می خواهیم وارد میزبان بکنیم. سپس بعد از مراحل انتقال ژن، برای پیدا کردن لاروها با ویژگی های دلخواه ما ، لارو ها را زیر میکروسکوپ فلورسنس با عدسی شیی 5× نگاه می کنند. برای عکاسی حشرات را باید ایموبلایز (ثابت) کرد، که برای این منظور حشرات را بیهوش می کنند.
در شکل زیر تصویری از گونه های وحشی بهمراه گونه های ترانسژنیک حاوی GFP نشان داده شده است. عکس سمت چپ بالا: شدت نور فلورسانس به ما این امکان می دهد تا بین گونه های نر و ماده تمایز ایجاد کنیم، گونه های نر شدت فلورسانس قوی تر نسبت به ماده ها ایجاد می کنند.
لاروهای سیاه : لارو وحشی می باشند
لاروهای با نو سبز: لارو نرترانسژنیک
لاروهای با نو فلورسانس ضعیف قرمز رنگ : لارو ماده ترانسژنیک هستند
ژن gus – گلوکورونیداز Glucuronidase
ژن باکتریایی uidA (gusA) از E.coli به عنوان یک ژن گزارشگر در آزمایش های مهندسی ژنتیک گیاهی بسیار پرطرفدار است و در چندین گیاه تراریخته که تجاری سازی شده اند، حضور دارد. این ژن گزارشگر از اپران باکتریایی gus مشتق شده و آنزیم بتا-گالاکترونیداز (GUS) را کد میکند. این آنزیم شکستن طیف وسیعی از بتاگلوکورونیدها و بتاگالاکتورونیدها را کاتالیز می کند و امکان آنالیزهای اسپکتروفتومتریک و فلورومتریک را فراهم می کند.
1 نظر
مطلب عالی و جالبی بود، ممنون از شما و سایت خوبتون