با ساخت بیوراکتورهای یکبار مصرف کشت ریشه گیاهان دارویی در پژوهشکده متابولیت های ثانویه پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، امکان تولید متابولیت های ثانویه گیاهی با سهولت بیشتر و هزینه ای به مراتب کمتر در کشور فراهم شد.
دکتر مرتضی خان احمدی، رییس پژوهشکده متابولیت های ثانویه پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در توضیح این دستاورد به روابط عمومی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، گفت: متابولیت های ثانویه گیاهی کاربردهای فراوانی در صنایع دارویی، غذایی، آرایشی و برخی از صنایع دیگر دارند و با اقبال مجدد مردم به ترکیبات طبیعی پیش بینی می شود استفاده از این متابولیت ها در آینده افزایش یابد. وی خاطرنشان کرد:این متابولیت ها در گیاهان به میزان کم تولید می شوند و مقدار تولید آنها در گیاه ثابت نبوده و به تنش های محیطی زنده و غیر زنده وابستگی زیادی دارد. علاوه بر این زراعت برخی از گیاهان به زمان طولانی و شرایط ویژه نیاز دارد که تامین آن به سختی امکان پذیر است و از طرف دیگر برداشت گیاهان از رویشگاه های طبیعی نیز به تخریب منابع طبیعی و بعضا حذف منابع ژنتیکی می انجامد. خان احمدی تصریح کرد: با توجه به این مشکلات در دهه های اخیر کشت سلولها و اندام گیاهی به ویژه ریشه های نابجا و مویین در شرایط کنترل شده برای تولید متابولیت های ثانویه ارزشمند گیاهی مورد توجه دانشمندان قرار گرفته و تحقیقات فراوانی در این زمینه در سطح جهان در دست انجام است که برخی از آنها به مرحله تجاری وارد شده اند. در این رابطه می توان به تولید داروی ضد سرطان تاکسول و ریشه دارویی جین سینگ اشاره کرد.
بیوراکتور یک بار مصرف کشت ریشه گیاهان دارویی در کشور
رییس پژوهشکده متابولیت های ثانویه پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با اشاره به این که اکثر این ترکیبات در بیوراکتورهای بزرگ تولید می شوند که ساخت و راهبری آنها به سرمایه، زمان و دانش فنی زیاد نیاز دارد، خاطرنشان کرد: اخیرا مفهوم بیوراکتورهای یکبار مصرف مطرح شده که به زمان و سرمایه کم نیاز داشته و راهبری آنها سهل تر است به ویژه اینکه برای سلولها و بافت های گیاهی به دلیل کندی رشد به کنترل دما و pH و هوادهی شدید نیازی نیست. وی تصریح کرد: پژوهشکده متابولیت های ثانویه با هدف توسعه تولید اقتصادی متابولیت های ثانویه در محیط های کنترل شده نسبت به ساخت بیوراکتورهای یکبار مصرف با حداقل زمان و هزینه ساخت اقدام کرده است.
بدنه یکبار مصرف این بیوراکتور از فیلم های پلاستیکی ساخته شده که بسیار ارزان قیمت بوده و به راحتی در اتوکلاو استریل می شود. البته اتصالات و تجهیزات جانبی مانند فیلترها یکبار مصرف نبوده و قابل استفاده مجدد هستند.
رییس پژوهشکده متابولیت های ثانویه پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی خاطرنشان کرد: هم اکنون بیوراکتورهای 15 لیتری از این نوع با موفقیت برای کشت ریشه نابجای گل راعی مورد استفاده قرار گرفته اند و ماده خشک 13 گرم بر لیتر تولید شده که در حد مقادیر گزارش شده در سطح جهان می باشد. در حال حاضر تست بیوراکتورهای 15 لیتری، 30 لیتری و 60 لیتری برای گیاهان مختلف در دست انجام است و تست بیوراکتورهای بزرگتر نیز در دست بررسی قرار دارد.