انتخاب وکتور کلونینگ

امروزه اغلب آزمایش های زیست شناسی مولکولی با انتقال ماده ژنتیکی از یک موجود زنده به موجودی دیگر سر و کار دارد. در سیستم های باکتریایی، انتقال ماده ژنتیکی به روش طبیعی به سه حالت اتفاق می افتد: ترادیسی (ترانسفورماسیون)، ترارسانی ، و پیوستگی. با این حال برای انتقال هر قطعه شناخته شده ای از ژنوم به درون یک سیستم میزبان، وجود یک حامل و یا وکتور مورد نیاز است. سه پیش نیاز برای کلونینگ ژن در میزبان جدید وجود دارد. اول؛ روشی که برای انتقال ژن مورد نظر به میزبان انتخاب می شود باید روشی استاندارد باشد. دوم؛ DNA القا شده به میزبان باید بتواند درون سیستم میزبان به عنوان تکثیره عمل کند و یا از طریق اتصال به کروموزوم و یا پلاسمید موجود در میزبان، درون سلول حفظ شود. سوم؛ ژن انتقال یافته باید قابلیت بیان شدن درون سیستم میزبان جدید را داشته باشد.

وکتور چیست؟

از وکتور و یا حامل برای تکثیر قطعه ای از DNA به تعداد کپی های بیشتر، استفاده می شود. قطعه DNA مورد نظر باید به درون وکتور کلونینگ که قرار است حامل ژن مورد نظر برای انتقال به میزبان جدید باشد، اضافه شود. وکتور کلونینگ، مولکول DNA ای است که باید دارای ناحیه رونویسی (ORI) باشد تا قادر به رونویسی ژن درون سلول باکتریایی باشد. امروزه بیشتر وکتورهایی که به صورت تجاری تولید شده و در دسترس هستند، پلاسمیدها و یا فاژهای مهندسی شده می باشند. از دیگر وکتورهایی که امروزه در دسترس هستند، می توان به وکتور کاسمید، کروموزوم مصنوعی باکتریایی (BACs) و کروموزوم مصنوعی مخمر (YACs) اشاره کرد.

تاریخچه وکتور

ساخت اولین نسل از وکتور کلونینگ، در دهه 1970 شروع شد و تا امروز تعداد زیاد و متنوعی از وکتورهای کلونینگ تولید شده و در دسترس قرار دارند. بنابراین مهم ترین تصمیم در فرایند کلونینگ، انتخاب یک پلاسمید و یا وکتور کلونینگ مناسب است. با وجود در دسترس بودن تعداد وکتورهای متنوع، برای انتخاب وکتور مناسب باید ویژگی هایی مانند؛ اندازه قطعه ای که قرار است به وکتور اضافه شود، تعداد کپی ها، ظرفیت وکتور، تعداد نشانگرهای قابل انتخاب، جایگاه های کلونینگ، و به ویژه عملکرد وکتور را در نظر گرفت. پلاسمیدهای بسیاری نیز در دسترس هستند که همه آن ها از سلول های باکتری های موجود در طبیعت جداسازی شده اند…